viêm đại tràng co thắt
Viêm đại tràng co thắt là tình trạng đại tràng bị rối loạn chức năng, hoàn toàn không có tổn thương thực thể về mặt tổ chức học, sinh hóa hay giải phẫu. Bệnh lý này tương đối lành tính nhưng có đặc tính dai dẳng, mãn tính và tái phát thường xuyên.
Viêm đại tràng co thắt là gì ? Nguy hiểm không ?
Viêm đại tràng co thắt (hội chứng ruột kích thích) là một trong những dạng viêm đại tràng mãn tính phổ biến. Bệnh lý này xảy ra khi ruột già bị rối loạn cơ năng và không xuất hiện tổn thương thực thể về mặt tổ chức học, sinh hóa hay giải phẫu. Bệnh có tính chất dai dẳng, mãn tính và tái phát nhiều lần.
Viêm đại tràng co thắt gặp nhiều ở nữ giới hơn so với nam giới và ảnh hưởng chủ yếu đến người từ 20 – 50 tuổi. Vì không có tổn thương thực thể nên bệnh được đánh giá tương đối lành tính. Mặc dù vậy, viêm đại tràng co thắt chưa thể điều trị hoàn toàn. Hiện nay, điều trị bệnh lý chủ yếu là sử dụng thuốc và điều chỉnh lối sống nhằm kiểm soát triệu chứng và nâng cao chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.
Dù không đe dọa đến tính mạng nhưng viêm đại tràng co thắt ảnh hưởng nhiều đến giấc ngủ, hiệu suất lao động, học tập, sinh hoạt,… Hơn nữa nếu không kiểm soát, bệnh nhân có thể bị suy nhược, sụt cân và tăng nguy cơ mắc bệnh trĩ (do viêm đại tràng làm tăng tần suất đại tiện, qua đó tăng áp lực lên hậu môn và gây sa giãn tĩnh mạch).
Nhận biết triệu chứng của viêm đại tràng co thắt
Viêm đại tràng co thắt có triệu chứng lâm sàng khá đa dạng với mức độ từ nhẹ đến nghiêm trọng. Triệu chứng của bệnh có xu hướng tái đi tái lại, tiến triển dai dẳng và mãn tính.
Viêm đại tràng co thắt điển hình bởi triệu chứng đau bụng, táo bón hoặc tiêu chảy
Các triệu chứng của bệnh viêm đại tràng co thắt:
- Tiêu chảy hoặc táo bón
- Đôi khi có trường hợp táo bón xen kẽ với tiêu chảy
- Luôn có cảm giác khó chịu và chướng bụng
- Đau bụng giữa
- Có cảm giác đi tiêu không hết
- Đầy hơi
- Ăn uống kém
- Phân mềm, lỏng và thường đi kèm với chất nhầy
Các triệu chứng kể trên cũng có thể xảy ra do thói quen ăn uống và sinh hoạt. Vì vậy, viêm đại tràng co thắt chỉ được xác định khi các triệu chứng xảy ra ít nhất 3 ngày/ tháng và kéo dài liên tục trong 6 tháng. Chính vì vậy, dai dẳng, mãn tính và tái phát được xem là đặc điểm điển hình của bệnh lý này.
Thống kê cho thấy, phần lớn các trường hợp bị viêm đại tràng co thắt đều có mức độ nhẹ đến trung bình. Tuy nhiên, một số bệnh nhân có thể gặp phải các triệu chứng có mức độ nặng hơn như:
- Suy nhược, sụt cân
- Thiếu máu do giảm hấp thu sắt và vi chất dinh dưỡng
- Hình thành tâm lý lo lắng, căng thẳng quá mức
Nguyên nhân gây viêm đại tràng co thắt Dù đã được nghiên cứu từ lâu nhưng đến nay,nguyên nhân gây viêm đại tràng co thắt vẫn chưa được xác định. Bệnh chủ yếu gây rối loạn cơ năng đại tràng, hoàn toàn không có tổn thương thực thể (viêm, loét, khối u, loạn sản tế bào,…) nên nguyên nhân có thể bắt nguồn từ những yếu tố sau:
Viêm đại tràng co thắt là bệnh lý có liên quan đến căng thẳng và lo âu quá mức
- Rối loạn miễn dịch: Một số giả thuyết giả thuyết cho rằng, rối loạn chức năng của đại tràng có thể là hệ quả do phản ứng bất thường của hệ miễn dịch. Giả thuyết này được đặt ra bởi rất nhiều trường hợp viêm đại tràng co thắt bùng phát sau khi bị viêm đại tràng cấp do ký sinh trùng và vi khuẩn.
- Rối loạn hệ thần kinh não – ruột: Nhu động dạ dày và đường ruột được kiểm soát bởi hệ thần kinh não – ruột. Vì vậy khi cơ quan này bị rối loạn, dạ dày và đại tràng có thể tăng hoặc giảm nhu động bất thường. Kết quả là gây đau bụng, tiêu chảy, táo bón, đầy hơi,…
- Rối loạn nhu động ruột: Rối loạn nhu động ruột là yếu tố chính dẫn đến các triệu chứng của viêm đại tràng co thắt. Thống kê cho thấy ở người mắc bệnh lý này, nhu động đại tràng có thể nhanh hoặc chậm hơn so với bình thường. Đến nay, nguyên nhân dẫn đến rối loạn nhu động ruột ở bệnh nhân viêm đại tràng co thắt vẫn chưa được biết rõ.
- Tăng tính thấm của ruột: Ngoài ra, cơ chế sinh bệnh trong viêm đại tràng co thắt còn có sự tham gia của tình trạng tăng tính thấm của ruột. Các nghiên cứu cho thấy, khả năng thẩm thấu của ruột tăng lên làm tăng nguy cơ rối loạn nhu động đại tràng và dẫn đến viêm đại tràng co thắt.
- Thay đổi hệ vi sinh đường ruột: Hệ vi sinh đường ruột bị thay đổi đột ngột có thể là nguyên nhân khiến ruột già co thắt bất thường và gây ra các triệu chứng của viêm đại tràng co thắt. Thực tế cũng cho thấy, đa phần người mắc bệnh lý này đều có chế độ ăn ít chất xơ, hầu như không bổ sung probiotic và sử dụng kháng sinh bừa bãi, kéo dài. Những yếu tố này đều khiến hệ vi sinh đường ruột bị rối loạn và tăng nguy cơ mắc bệnh.
- Các yếu tố khác: Nguy cơ bị viêm đại tràng co thắt tăng lên đáng kể khi có những yếu tố như căng thẳng, thức khuya, làm việc quá mức, chế độ ăn không lành mạnh, có thói quen hút thuốc lá, uống rượu bia, thường xuyên bị nhiễm trùng đường ruột,…
