cây mộc hương
1. Dược liệu Mộc Hương đặc điểm và cách nhận biết
● Mộc hương hay còn được gọi là ngũ mộc hương, vân mộc hương, quảng mộc hương. Có tên khoa học là Saussurea lappa Clarke, thuộc họ cúc.
● Mộc hương là cây thân thảo sống lâu năm, rễ mập mạp, thân cây mộc hương có hình trụ rỗng, vỏ ngoài màu nâu nhạt, cao khoảng 1,5 - 2m. Lá mọc so le, mép lá có răng cưa, cả 2 mặt đều có lông, cuống lá dài từ 20 - 30cm. Hoa có hình đầu màu lam tím thường nở vào tháng 7 - 9. Qủa nhỏ, hợi dẹp và cong, quả có màu nâu nhạt xem lẫn những đốm nhỏ màu tím, cho quả vào tháng 8 - 10.
● Rễ mộc hương to có hình trụ tròn hoặc hình chùy, dài từ 5 - 15cm, mặt ngoài của rễ có màu vàng nâu hoặc nâu nhạt, có nhiều vết nhăn, rãnh dọc. Rễ chắc khó bẻ gãy và có mùi thơm đặc trưng.
● Mộc hương được trồng nhiều ở tỉnh Vân Nam Trung Quốc, tại Việt Nam dược liệu này bắt đầu được trồng ở các tỉnh như Sapa, Tam Đảo, Đà Lạt.
● Người ta thường thu hái mộc hương vào mùa đông, đào lấy rễ cây rồi rửa sạch, bỏ hết rễ con cắt thành từng khùng dài từ 5 - 10cm. Sau đó mang phơi khô trong bóng râm hoặc sấy ở nhiệt độ thấp. Tránh phơi nhiều hay sấy ở nhiệt độ cao vì sẽ làm mất mùi thơm và dược chất của thảo dược.
2 .Công dụng của mộc hương
=> Thảo dược mộc hương có vị đắng, hơi cay, tính ôn, chứa tinh dầu có những tác dụng điều trị bệnh sau:
✦ Mộc hương chứa tinh dầu có tác dụng kháng khuẩn, giúp ức chế in vitro các chủng vi khuẩn.
✦ Tinh dầu mộc hương còn có tác dụng ức chế nhu động ruột, giảm sự co thắt phế quản, tốt cho phổi, long đờm ,trừ ho và lợi tiểu.
✦ Mộc hương giúp lợi tiêu hóa, kích thích tiêu hóa, bổ dạ dày, cũng là một vị thuốc điều trị đau dạ dày ,viêm đại tràng và loét dạ dày tá tràng an toàn hiệu quả.
✦ Mộc hương được sử dụng nhiều các bài thuốc đặc trị điều trị các bệnh về đường tiêu hóa như: Chữa ngộ độc thực phẩm, đau bụng, trướng bụng, khó tiêu, đầy hơi, ợ hơi, tiêu chảy kiết lỵ tiểu tiện bế tắc rất hiệu quả.
✦ Điều trị cảm lạnh, sốt rét theo cơn, nôn mửa, phụ nữ mang thai dùng mộc hương giúp an thai chữa nhiễm độc thai ngén, bảo vệ tim mạch.
✦ Trong y học cổ truyền Trung Quốc, mộc hương còn được sử dụng để cầm máu, an thần, đau tức ngực, giải độc rắn cắn, côn trùng cắn.
3. Bài thuốc chữa bệnh từ vị thuốc mộc hương
➥ Chữa đi lỵ mãn tính: Mộc hương, hoàng liên mỗi vị bằng nhau mang tán bột làm thành viên hoàn. Uống ngày 2 - 3 lần, mỗi lần 0,2 - 0,5g.
➥ Chữa đi lỵ cấp tính: 8g mộc hương, 20g hoàng liên, 8g chỉ xác, 4g cam thảo, bạch thược, khổ sâm mỗi vị 12g. Tất cả các vị trên tán thành bột làm thành viên hoàn, mỗi ngày uống 10 - 20g.
➥ Chữa tiêu chảy ở trẻ nhỏ: Mộc hương, mạch nha, hoàng liên, chỉ thực, bạch truột, sơn tra, trần bì, thần khúc mỗi vị trên 12g. Liên kiều, la bạc tử,sa nhân mỗi vị 8g. Tất cả các vị trên mang tán bột làm thành viên hoàn, ngày lấy 4 - 8g uống.
➥ Chữa viêm loét dạ dày: Rễ mộc hương, rễ cỏ tranh rễ cây tre, rễ cây thục quỳ mỗi vị 15g, quả tiểu hồi, quả đại hồi, hoa cúc camomlle, hoa đông quỳ mỗi vị 10g. Tất cả các vị trên phơi khô tán thành bột, mỗi lần uống 1 thìa cà phê pha với nước sôi, uống ngày 3 lần trước bữa ăn.
➥ Chữa viêm đại tràng: 8g rễ mộc hương, ý dĩ, bạch truật, phòng đảng sâm mỗi vị 12g, hoàng bá, hoàng liên, xuyên khung, uất kim mỗi vị 8g và chỉ thực 6g. Sắc tất cả vị thuốc trên với 500ml nước, lấy uống mỗi ngày 1 thang.
➥ Chữa rối loạn tiêu hóa kéo dài: 6g mộc hương, hoài sơn ,ý dĩ, bạch truật, phòng đảng sâm mỗi vị 12g, chỉ thực, can khương, thương truật mỗi vị 6g, nhục quế, xuyên tiêu mỗi vị 4g, và 8g phụ tử chế. Tất cả dược liệu trên sắc với 500ml nước trong 15 phút, lấy uống mỗi ngày 1 thang.
