Cao Hậu phác

Hậu phác có công năng tỳ, vị, đại trường,có công dụng chữa đau bụng đầy chướng, ăn uống không tiêu, nôn mửa, đau bụng, tiêu chảy, lỵ, táo bón, chữa dạ dày cấp và mãn tính.

HẬU PHÁC (Cortex Magnoliae Officinalis) Hậu phác còn có tên là Liệt phác, Xích phác, Xuyên phác dùng làm thuốc được ghi đầu tiên trong sách Bản kinh, là vỏ thân hoặc vỏ rễ phơi hay sấy khô của cây Hậu phác có tên thực vật là Magnolia officinalis Rehd et Wils hoặc cây Hậu phác lá lõm tên thực vật là Magnolia Officinalis Rehd et Wils var blioba Rehd et Wils, đều thuộc họ Mộc lan (Magnoliaceae). Theo Danh mục thuốc thiết yếu thuốc đông y và thuốc từ dược liệu lần VI thuộc nhóm XVI - Hành khí.

 

Cây Hậu phác chưa được phát hiện ở nước ta. Các thầy thuốc Việt nam và Nhân dân thường dùng nam Hậu phác, có thể là các loài sau:

1.    Hậu phác (Vối rừng): Magnolia hypoleuca Sieb et Zuc thuộc họ Mộc lan.

2.    Bá bệnh (Bách bệnh Hậu phác): Eurycoma longifolia Jack (Crassula pinata Lour) thuộc họ Thanh thất (Simarubaceae).

3.    Quế rừng (Hậu phác): Cinnamomum iners Reinw thuộc họ Long não (Lauraceae).

4.    Vối rừng (Syzygium jambololana (Lamk) Merr et Perry (Eugenia Jambolana lamk) thuộc họ Sim (Myriaceae).

Cây Hậu phác Trung Quốc mọc nhiều ở các tỉnh Tứ Xuyên, Hồ Bắc, Triết Giang, Quí Châu, Hồ Nam. Hậu phác Tứ Xuyên là tốt nhất gọi là Xuyên phác kế đến là Hậu phác Triết Giang gọi là Ôn phác.

Lúc chế Hậu phác người ta ngâm thuốc vào nước đợi thấm đều, lấy ra cạo sạch vỏ khô, rửa sạch thái nhỏ đem phơi khô.

Chế Khương Hậu phác, người ta thái Gừng tươi sắc nước rồi cho Hậu phác vào cùng sắc cho ngấm hết nước gừng, thái lát đem phơi (cứ 50kg Hậu phác dùng 5kg Gừng tươi).

Tính vị qui kinh:

Hậu phác vị cay, tính ôn, qui kinh Tỳ Vị Phế Đại tràng.

Theo các sách thuốc cổ:

·         Sách Bản kinh: Vị đắng ôn.

·         Sách Dược tính bản thảo: vị đắng cay đại nhiệt.

·         Sách Lôi công bào chế dược tính giải: nhập 2 kinh Tỳ vị.

·         Sách Bản thảo kinh sơ: nhập túc thái âm, thủ túc dương minh kinh.

Thành phần chủ yếu:

Trong Hậu phác có chừng 5% phenol gọi là magnolola, tetrahydromagnolola, Isomagnolola, có 1% tinh dầu thành phần chủ yếu là machilola, ngoài ra còn có onokiol, eudesmol, magnocurarine.

Tác dụng dược lý:

Theo Y học cổ truyền:

Hậu phác có tác dụng hành khí tiêu tích, táo thấp, hạ khí tiêu đàm bình suyễn.

Chủ trị chứng tỳ vị tích trệ, thấp trở trung tiêu, tiết khái thấu khí suyễn.